پرورش ماهی در قفس‌های دریایی یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های آبزی‌پروری است که در سراسر جهان برای تأمین پروتئین سالم و پایدار به کار گرفته می‌شود. اما این سیستم به دلیل شرایط زیست‌محیطی و نیازهای فنی خاص خود، به عملیات غواصی حرفه‌ای و نگهداری منظم نیاز دارد.
چرا غواصی در مزارع پرورش ماهی ضروری است؟
تورهای پرورش ماهی، تجهیزات مورینگ، لوله‌های شناور، طناب‌ها و سایر اجزای این سیستم به مرور زمان دچار رسوب، جلبک‌زدگی و سایش می‌شوند. برای حفظ سلامت ماهیان، افزایش اکسیژن‌رسانی، جلوگیری از آسیب‌های ساختاری و اطمینان از پایداری قفس‌ها، غواصان به‌صورت منظم این تجهیزات را بررسی و نگهداری می‌کنند.
در این مقاله، به بررسی دلایل نیاز به غواصی در مزارع پرورش ماهی، شرایط غواصان، تجهیزات مورد استفاده و الزامات ایمنی غواصی خواهیم پرداخت.
چرا مزارع پرورش ماهی در قفس به عملیات غواصی نیاز دارند؟
نظافت و نگهداری تورهای قفس
تورهای پرورش ماهی معمولاً بین ۷ تا ۱۲ متر ارتفاع دارند و در مدت کمتر از دو هفته از جلبک‌ها، صدف‌ها، رسوبات و بارناکل‌ها پوشیده می‌شوند. این آلودگی‌ها باعث مشکلات زیر می‌شوند:
✔ کاهش ورود آب تازه و کاهش اکسیژن‌رسانی به ماهیان
✔ ایجاد محیط مناسب برای رشد قارچ‌ها، انگل‌ها و باکتری‌ها
✔ افزایش وزن تورها و کش آمدن یا پاره شدن آنها
✔ سنگین شدن قفس و احتمال فرو رفتن در آب
✔ ایجاد فشار بر لنگرها و سیستم مورینگ و احتمال جابه‌جایی تجهیزات
غواصان به‌صورت دوره‌ای تورهای قفس را بررسی و نظافت می‌کنند تا از بسته شدن چشمه‌های تور و کاهش اکسیژن جلوگیری شود.
بازرسی و نگهداری سیستم‌های مورینگ و مهار قفس
لوله‌های شناور، طناب‌های برایدل، صفحه‌های تقسیم و بویه‌ها به دلیل قرارگیری در آب، به‌مرور زمان دچار رسوب‌گذاری و فرسایش می‌شوند.
- بازرسی و تمیز کردن این تجهیزات توسط غواصان، به افزایش عمر مفید آنها کمک می‌کند.
- پس از طوفان‌ها یا جابه‌جایی قفس‌ها، غواصان وضعیت لنگرها و کشش طناب‌های مورینگ را بررسی و تنظیم می‌کنند.
شرایط غواصان مورد نیاز برای مزارع پرورش ماهی در قفس
گواهینامه‌های بین‌المللی غواصی
غواصان حرفه‌ای معمولاً تحت دو سیستم آموزشی CMAS یا PADI آموزش می‌بینند و در سطوح مختلف مهارت کسب می‌کنند:
- غواص یک ستاره (مبتدی) – مناسب برای غواصی‌های ساده در آب‌های کم‌عمق
- غواص دو ستاره – مجاز به غواصی تا ۲۰ متر عمق
- غواص سه ستاره – مجاز به غواصی تا ۴۲ متر عمق و انجام عملیات‌های پیچیده
در صنعت پرورش ماهی، به غواصان دو یا سه ستاره نیاز است، زیرا اکثر عملیات نگهداری و نظافت تورها در عمق کمتر از ۲۰ متر انجام می‌شود.
تجهیزات ضروری غواصی در مزارع پرورش ماهی
هر غواص برای انجام عملیات در زیر آب به تجهیزات تخصصی و استاندارد نیاز دارد. برخی از این تجهیزات عبارتند از:
تجهیزات فردی غواص
- وت‌سوت (لباس غواصی) – برای حفظ دمای بدن در آب‌های سرد
- ماسک غواصی – برای بهبود دید در زیر آب
- بی‌سی‌دی (BCD) – جلیقه کنترل شناوری برای تنظیم ارتفاع در آب
- رگولاتور – برای تأمین هوای مورد نیاز غواص از تانک اکسیژن
- اسنورکل – برای تنفس هنگام شناور بودن در سطح آب
- دستکش و بوت غواصی – برای محافظت از دست و پا در برابر اشیاء تیز
- فین (پای غواصی) – برای حرکت بهتر در آب
- اختاپوس (تنظیم‌کننده هوای یدکی) – برای مواقع اضطراری
- کامپیوتر غواصی (Dive Computer) – برای اندازه‌گیری زمان و عمق غواصی
تجهیزات عمومی مزرعه برای غواصان
- تانک هوا (کپسول اکسیژن) – معمولاً ۳ تا ۴ تانک به ازای هر غواص مورد نیاز است.
- کمپرسور هوا – برای پر کردن تانک‌های اکسیژن
- دوربین‌های زیر آب – برای ثبت شرایط تورها و تجهیزات
تمامی تجهیزات باید پس از هر غواصی نظافت و از نظر فنی بررسی شوند تا ایمنی غواصان تضمین شود.
الزامات و مقررات غواصی در مزارع پرورش ماهی
الزامات ایمنی قبل از غواصی
✔ غواصان باید دارای گواهینامه معتبر و به‌روز باشند.
✔ غواصی به‌صورت انفرادی ممنوع است؛ هر غواص باید یک حامی (Buddy) همراه خود داشته باشد.
✔ تمام تجهیزات باید قبل از هر عملیات توسط غواص چک و تأیید شوند.
محدودیت‌های غواصی بر اساس عمق
✔ غواصان دو ستاره در عمق کمتر از ۲۰ متر مجاز به غواصی هستند.
✔ غواصان سه ستاره می‌توانند در عمق ۲۰ تا ۴۲ متر عملیات انجام دهند.
در عمق‌های بیش از ۴۲ متر، غواصی نیازمند آموزش‌های حرفه‌ای و کنترل دقیق فشار در هنگام بازگشت به سطح آب است.
قوانین محدودیت تعداد غواصی در روز
✔ غواصان در عمق ۲۰ متر، حداکثر ۴ تا ۶ مرتبه در روز می‌توانند غواصی کنند.
✔ بین هر دو غواصی حداقل ۳۰ تا ۵۰ دقیقه استراحت ضروری است.
✔ تأمل و ایستگاه‌گیری هنگام بازگشت به سطح، برای جلوگیری از مشکلات فشار بدن، الزامی است.
استفاده از غواصان آماتور و غیرحرفه‌ای می‌تواند به تجهیزات آسیب برساند و جان افراد را به خطر بیندازد.
غواصی، چشم و گوش مزرعه پرورش ماهی در قفس
✔ عملیات غواصی بخش حیاتی در نگهداری و بهره‌برداری از مزارع پرورش ماهی در قفس است.
✔ غواصان تورهای پرورش ماهی، سیستم‌های مورینگ، طناب‌ها و بویه‌ها را نظافت و بررسی می‌کنند تا تجهیزات در شرایط بهینه باقی بمانند.
✔ برای افزایش ایمنی و کارایی غواصی، باید از غواصان حرفه‌ای، تجهیزات استاندارد و قوانین ایمنی پیروی شود.
کاسپین ژیک صنعت با ارائه مشاوره تخصصی و تجهیزات حرفه‌ای غواصی، به افزایش ایمنی و بهره‌وری مزارع پرورش ماهی کمک می‌کند. اگر به دنبال تجهیزات استاندارد و راهکارهای نوین برای مدیریت مزارع پرورش ماهی در قفس هستید، همین حالا با ما تماس بگیرید!